🔰 آیه‌های‌مهدوی
▫️۴/آیه۵۴سوره‌نساء

“حکومت جهانی امام مهدی(عج) در قرآن؛ بررسی آیه ۵۴ سوره نساء و فضیلت اهل‌بیت(ع) در تحقق وعده الهی”

حجت‌الاسلام والمسلمین مجید صفدری امام جمعه مهستان:

بحث مهدویت یکی از اصول اساسی در اعتقادات اسلامی است که ریشه در قرآن و روایات دارد. در جزء چهارم قرآن، آیه ۵۴ سوره نساء یکی از آیاتی است که می‌توان از آن برداشتی مرتبط با مهدویت داشت. این آیه می‌فرماید:

“أَمْ يَحْسُدُونَ ٱلنَّاسَ عَلَىٰ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضْلِهِۦ فَقَدْ ءَاتَيْنَآ ءَالَ إِبْرَٰهِيمَ ٱلْكِتَٰبَ وَٱلْحِكْمَةَ وَءَاتَيْنَٰهُم مُّلْكًا عَظِيمًا”

“آیا به مردم (اهل‌بیت پیامبر) بر آنچه خداوند از فضل خویش به آنان بخشیده، حسد می‌ورزند؟ درحالی‌که ما به خاندان ابراهیم، کتاب و حکمت دادیم و به آنان فرمانروایی بزرگی عطا کردیم.”

این آیه اشاره به فضل و نعمتی دارد که خداوند به برخی از بندگان خاص خود داده است، از جمله “ملک عظیم” که بسیاری از مفسران آن را به حکومت جهانی امام مهدی (عج) مرتبط دانسته‌اند.

تفسیر آیه و ارتباط آن با مهدویت

فضل الهی و جایگاه اهل‌بیت (ع)
علامه طباطبایی در *تفسیر المیزان* بیان می‌کند که این آیه درباره حسادت برخی از مردم به اهل‌بیت (ع) و مقام ویژه آنان نازل شده است. از نظر روایات اهل‌بیت، فضل الهی که در این آیه به آن اشاره شده، همان علم، حکمت و امامت است که در خاندان پیامبر (ص) قرار داده شده است.

امام باقر (ع) درباره این آیه می‌فرماید:

“ما اهل‌بیت، همان آل ابراهیم هستیم که خداوند به ما کتاب، حکمت و ملک عظیم عطا کرده است.” (*تفسیر برهان، ج ۲، ص ۳۰۰*)

این نشان می‌دهد که مقام امامت و خلافت الهی، نعمتی ویژه است که در خاندان پیامبر (ص) قرار داده شده و اوج آن در حکومت جهانی امام مهدی (عج) محقق خواهد شد.

“ملک عظیم” و حکومت جهانی امام زمان (عج)
در مورد عبارت “ملکًا عظیمًا” در این آیه، برخی از مفسران، از جمله فخر رازی در *تفسیر کبیر*، آن را به حکومت سلیمان (ع) و برخی دیگر آن را به ولایت و رهبری معنوی و دینی خاندان پیامبر (ص) تفسیر کرده‌اند.

اما در روایات اهل‌بیت (ع)، “ملک عظیم” اشاره به حکومت جهانی امام مهدی (عج) دارد. امام صادق (ع) فرمودند:

“به خدا سوگند، ملک عظیم همان حکومت قائم آل محمد (ص) است.” (*بحارالانوار، ج ۲۴، ص ۲۳۲*)

این روایت نشان می‌دهد که این آیه یکی از بشارت‌های قرآن به آینده‌ای روشن و حاکمیت عدل جهانی امام مهدی (عج) است.

حسادت دشمنان نسبت به ولایت اهل‌بیت (ع)
در ابتدای آیه، خداوند از حسادت برخی نسبت به فضل الهی سخن می‌گوید. در طول تاریخ، همیشه کسانی بوده‌اند که نسبت به امامت و ولایت اهل‌بیت (ع) حسادت ورزیده و مانع از تحقق حکومت عدل شده‌اند.

در حدیثی از امام علی (ع) آمده است:

“حسادت مردم نسبت به ما، همان حسادتی است که بنی‌اسرائیل به خاندان ابراهیم داشتند، اما خداوند امر خود را به سرانجام خواهد رساند.” (*نهج‌البلاغه، حکمت ۲۳۹*)

این حدیث اشاره دارد که همان‌گونه که بنی‌اسرائیل در برابر پیامبران الهی ایستادند، برخی نیز در برابر ولایت اهل‌بیت (ع) ایستادگی کردند، اما سرانجام، حکومت عدل جهانی امام مهدی (عج) محقق خواهد شد.

راهکار قرآن برای منتظران امام مهدی (عج)

صبر و استقامت در برابر فتنه‌ها
قرآن کریم در ادامه سوره نساء، مؤمنان را به صبر و استقامت دعوت می‌کند. در دوران غیبت، جامعه اسلامی با فتنه‌های بسیاری روبه‌رو خواهد شد و تنها کسانی که بر مسیر حق ثابت‌قدم بمانند، از یاران امام زمان (عج) خواهند بود.

پیروی از اهل‌بیت (ع) و پرهیز از حسادت
در این آیه، حسادت به عنوان یکی از عوامل دوری از هدایت الهی معرفی شده است. از این‌رو، منتظران امام مهدی (عج) باید روحیه اخلاص، محبت و پیروی از ولایت را در خود تقویت کنند.

آمادگی برای برپایی حکومت عدل جهانی
روایات اسلامی تأکید دارند که منتظران حقیقی امام مهدی (عج)، نه‌تنها به ظهور ایشان امید دارند، بلکه برای تحقق آن تلاش می‌کنند.

آیه ۵۴ سوره نساء، به یکی از مهم‌ترین اصول اعتقادی شیعه یعنی امامت و ولایت اشاره دارد. این آیه، از یک‌سو برتری و فضل الهی را برای اهل‌بیت (ع) بیان می‌کند و از سوی دیگر، به “ملک عظیم” یا حکومت جهانی امام مهدی (عج) اشاره دارد.

همچنین، حسادت برخی نسبت به این مقام الهی، مانع بزرگی در تحقق این وعده الهی بوده است. اما همان‌طور که در روایات تأکید شده، این حکومت سرانجام به دست امام مهدی (عج) برقرار خواهد شد و عدل و قسط در سراسر جهان گسترده خواهد گشت.
🗓۰۴رمضان‌الکریم۱۴۴۶