واژه‌ای کلیدی در آموزه‌های دینی: احتساب
یکی از واژگان مهم و پرمعنا در فرهنگ دینی ما، “احتساب” است. احتساب به معنای انجام کار برای خدا و تحمل سختی‌ها در راه اوست. این مفهوم با اخلاص شباهت‌هایی دارد، اما تفاوت‌هایی نیز میان این دو وجود دارد. اخلاص به معنای انجام اعمال صالح برای رضای خدا است، در حالی که احتساب بیشتر به صبر و بردباری در برابر مصیبت‌ها و مشکلات اشاره دارد، آن‌هم به نیت کسب رضای الهی.

احتساب در سیره اهل بیت علیهم‌السلام
یکی از صفات بارز ائمه اطهار علیهم‌السلام، “محتسب” بودن است. در زیارت‌نامه حضرت علی اکبر (علیه‌السلام)، ایشان به‌عنوان شهید محتسب توصیف شده‌اند؛ یعنی کسی که تمام سختی‌ها و مصائب را برای خداوند متعال تحمل کرد. نمونه دیگری از این صبر الهی را می‌توان در رفتار امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) مشاهده کرد. تحمل داغ جان‌گداز شهادت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) تنها با تکیه بر این نوع صبر امکان‌پذیر بود.

نقش زنان اهل بیت در تجلی صبر احتسابی
حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) و حضرت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) نیز نمونه‌های روشن و الهام‌بخشی از صبر مبتنی بر احتساب هستند. حضرت زینب، در مواجهه با فجایع کربلا و اسارت، با صبری آمیخته به احتساب، توانست به الگویی برای همه زنان و مردان تاریخ تبدیل شود. این صبر، نه از روی ضعف یا اجبار، بلکه ناشی از ایمان عمیق به خداوند و آگاهی از نقش الهی خود در مسیر دین بود.

پیام احتساب در زندگی امروز
در زندگی روزمره، آموزه “احتساب” می‌تواند الهام‌بخش ما باشد. تحمل سختی‌ها و مشکلات، اگر با نیت کسب رضای خداوند باشد، نه‌تنها انسان را در برابر مصائب مقاوم‌تر می‌کند، بلکه زمینه تقرب به خدا را فراهم می‌سازد. این مفهوم، در کنار اخلاص، می‌تواند مسیر بندگی و زندگی مؤمنانه را روشن‌تر سازد.

احتساب، به‌عنوان یکی از اصول عمیق دینی، همواره در رفتار و سیره اهل بیت علیهم‌السلام تجلی یافته است. این صفت والا می‌تواند الگویی ارزشمند برای همه ما باشد تا در مواجهه با چالش‌ها و سختی‌ها، با ایمان و صبر، رضای خداوند را در نظر داشته باشیم.